Λίστες

• Η λίστα (list) είναι ένας τύπος ακολουθίας σαν τις πλειάδες, με τη διαφορά ότι είναι μεταβαλλόμενη, αφού επιτρέπει την προσθήκη και διαγραφή στοιχείων.
• Οι λίστες λειτουργούν παρόμοια με τις πλειάδες, και άρα ό,τι έχουμε μάθει για τις πλειάδες, ισχύει και για τις λίστες.

Παράδειγμα: Αποθηκεύουμε ένα αριθμό χρωμάτων σαν μία λίστα στοιχείων. 

ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ ΛΙΣΤΑΣ

• Για να αναφερθούμε σε ένα στοιχείο της λίστας, γράφουμε το όνομα της και τη θέση του στοιχείου στη λίστα εντός αγκυλών [ ].

Ο αριθμός εντός αγκυλών ονομάζεται δείκτης και ξεκινάει πάντα με 0 για το 1ο στοιχείο, 1 για το 2ο στοιχείο, 2 για το 3ο στοιχείο κοκ.

ΕΥΡΕΤΗΡΙΑΣΗ & ΤΕΜΑΧΙΣΜΟΣ

• Η ευρετηρίαση και ο τεμαχισμός μιας λίστας ακολουθεί παρόμοια μέθοδο με τις πλειάδες.
• Στην ευρετηρίαση γράφουμε τον αριθμό θέσης του στοιχείου μέσα σε [ ].
• Στον τεμαχισμό, προσδιορίζουμε τα δύο άκρα μιας φέτας μέσα σε [ ] έχοντας ως διαχωριστικό το σύμβολο :

• Όπως εκχωρούμε μια νέα τιμή σε ένα στοιχείο, μπορούμε να εκχωρήσουμε νέα τιμή και σε μία φέτα.

• Στο προηγούμενο παράδειγμα, η εντολή εκχώρησης colors[1:3] = ["grey"] αντικαθιστά τα στοιχεία colors[1] και colors[2] με την τιμή "grey".
• Ωστόσο, επειδή εκχωρούμε μία λίστα με ένα στοιχείο σε μία φέτα με δύο στοιχεία, αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του μήκους της λίστας.
• Η συνάρτηση len() λειτουργεί στις λίστες με τον ίδιο τρόπο που ξέρουμε από τις πλειάδες.

• Ο τελεστής in έχει παρόμοιο τρόπο λειτουργίας στις λίστες όπως και στις πλειάδες.

ΣΥΝΕΝΩΣΗ ΛΙΣΤΩΝ

• Η συνένωση λιστών γίνεται επίσης παρόμοια με τη συνένωση πλειάδων, με τη χρήση του τελεστή συνένωσης +.

ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

• Επιπλέον, για να διαγράψουμε ένα στοιχείο από μία λίστα, χρησιμοποιούμε την εντολή del. Με τη διαγραφή ενός στοιχείου δεν δημιουργείται κάποιο κενό στη λίστα.
• Το μήκος της λίστας συρρικνώνεται κατά ένα στοιχείο και όλα τα υπόλοιπα στοιχεία μετά το διαγραμμένο μετατοπίζονται προς τα κάτω μία θέση.

ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΦΕΤΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

• Επίσης μπορούμε να διαγράψουμε και μία φέτα από τη λίστα. Ο επόμενος κώδικας διαγράφει με την εντολή colors[:2] τα δύο πρώτα στοιχεία της λίστας.
• Όπως συμβαίνει και με τη διαγραφή ενός μόνο στοιχείου, το μήκος της λίστας μικραίνει κατά ένα και τα υπόλοιπα στοιχεία δημιουργούν την ανανεωμένη λίστα.

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΛΙΣΤΩΝ

• Μπορούμε να αλλάξουμε την τιμή κάθε στοιχείου μιας λίστας με άμεση ανάθεση τιμής σε αυτό.
• Μέσω της ευρετηρίασης, μπορούμε να εκχωρήσουμε μία τιμή σε ένα στοιχείο της λίστας αλλά δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε νέο στοιχείο με αυτό τον τρόπο.

ΠΙΘΑΝΟ ΛΑΘΟΣ

• Κάθε προσπάθεια να εκχωρήσουμε μία τιμή σε ένα στοιχείο που δεν υπάρχει, οδηγεί σε λάθος.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΛΙΣΤΩΝ

• Οι λίστες μπορούν να περιέχουν κάθε τύπο δεδομένων:
• αριθμούς
• strings
• συνδυασμό από αριθμούς και strings.

ΣΥΝΕΝΩΣΗ ΛΙΣΤΩΝ

• Με τη χρήση του τελεστή + μπορούμε να συνενώσουμε δύο επιμέρους λίστες.

Στο επόμενο παράδειγμα, συνενώνουμε δύο λίστες με ονόματα list1 και list2 με τον τελεστή + μέσα σε μία εντολή εξόδου print όπως και σε μία απλή εντολή εκχώρησης.

ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ ΛΙΣΤΩΝ

• Μπορούμε να πολλαπλασιάσουμε μία λίστα με ένα ακέραιο αριθμό.
• Αυτό λέει στην Python να επαναλάβει τα περιεχόμενα της λίστας για ένα πλήθος φορών.
• Εάν όμως πολλαπλασιάσουμε τη λίστα με ένα μη ακέραιο αριθμό, προκαλούμε ένα συντακτικό λάθος.

ΠΙΘΑΝΟ ΛΑΘΟΣ 1

• Αφαιρέσεις και διαιρέσεις δεν είναι επιτρεπτές σε λίστες και παράγουν μόνο συντακτικά λάθη.

ΠΙΘΑΝΟ ΛΑΘΟΣ 2

• Αν προσθέσουμε σε μία λίστα κάτι που δεν είναι λίστα, προκαλούμε πάλι συντακτικό λάθος.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΛΙΣΤΩΝ

• Οι λίστες έχουν μεθόδους για την επεξεργασία τους:
• append(value) - Προσθέτει μία τιμή στο τέλος της λίστας.
• sort() - Ταξινομεί τα στοιχεία σε αύξουσα σειρά. Για φθίνουσα σειρά, χρησιμοποιούμε την παράμετρο reverse με λογική τιμή True.
• reverse() - Αντιστρέφει τη σειρά των στοιχείων της λίστας.
• count(value) - Επιστρέφει τον αριθμό των εμφανίσεων της τιμής value.
• index(value) - Επιστρέφει τη θέση που πρωτοεμφανίζεται η τιμή value.
• insert(i,value) - Εισάγει την τιμή value στη θέση i.
• pop(i) - Επιστρέφει την τιμή της θέσης i διαγράφοντας την από τη λίστα. Χωρίς την τιμή i, το τελευταίο στοιχείο της λίστας διαγράφεται και επιστρέφει.
• remove(value) - Διαγράφει την πρώτη εμφάνιση της τιμής value από τη λίστα.

ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ ΣΕ ΛΙΣΤΑ

• Για να προσθέσουμε ένα στοιχείο σε μία λίστα χρησιμοποιούμε τη μέθοδο append().
• Με το τρόπο αυτό η λίστα μεγαλώνει κατά ένα στοιχείο.

 

ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ ΑΠΟ ΛΙΣΤΑ

• Με τη χρήση της μεθόδου remove() ο υπολογιστής διαγράφει την πρώτη εμφάνιση ενός στοιχείου που θέλουμε από τη λίστα.

• Η μέθοδος remove() διαφέρει από την εντολή del διότι δεν διαγράφει ένα στοιχείο βάσει της θέσης του, αλλά βάσει της τιμής του.

ΠΙΘΑΝΟ ΛΑΘΟΣ

• Εάν προσπαθήσουμε να διαγράψουμε μια τιμή που δεν υπάρχει στη λίστα, θα παράγουμε λάθος.
• Μια ασφαλέστερη μέθοδος διαγραφής είναι η επόμενη όπου το στοιχείο ελέγχεται αν υπάρχει στη λίστα πριν διαγραφεί.
• Ο έλεγχος γίνεται με τον τελεστή in.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΛΙΣΤΑΣ

• Η συνάρτηση sort() ταξινομεί τα στοιχεία μιας λίστας. Ως προεπιλογή, η sort() ταξινομεί τα στοιχεία σε αύξουσα σειρά.
• Για αύξουσα σειρά, αρκεί να καλέσουμε τη μέθοδο χωρίς πέρασμα παραμέτρων.
• Για ταξινόμηση σε φθίνουσα σειρά, περνάμε την τιμή True στην παράμετρο reverse.

ΕΜΦΩΛΕΥΜΕΝΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ

• Οι λίστες και οι πλειάδες είναι ακολουθίες που μπορούν να περιέχουν ως στοιχεία τους άλλες λίστες ή πλειάδες.
• Στην περίπτωση αυτή, ονομάζονται εμφωλευμένες ακολουθίες.

Στο επόμενο παράδειγμα, δημιουργούμε μια λίστα με 3 στοιχεία. Το πρώτο είναι ένα string, το δεύτερο είναι μια πλειάδα με δύο στοιχεία και το τρίτο είναι μία λίστα με 3 στοιχεία

Στο παράδειγμα, βλέπουμε μια λίστα με τρία στοιχεία που καθένα από αυτά είναι μία πλειάδα με δύο στοιχεία, ένα string και ένα αριθμό.

Η προσπέλαση των στοιχείων μιας εμφωλευμένης ακολουθίας γίνεται όπως σε κάθε άλλη ακολουθία μέσω ευρετηρίασης.

Για να προσπελάσουμε ένα από τα στοιχεία μίας από της πλειάδες, υπάρχουν δύο τρόποι: 

• Εκχωρούμε την πλειάδα που θέλουμε σε μία μεταβλητή και κατόπιν προσδιορίσουμε μέσω δείκτη τη θέση που θέλουμε.

• Χρησιμοποιούμε δύο δείκτες. Με τη χρήση πολλαπλών δεικτών μπορούμε να προσπελάσουμε άμεσα το στοιχείο που μας ενδιαφέρει.

UNPACKING

• Επίσης, μπορούμε να εκχωρήσουμε ένα στοιχείο της εμφωλευμένης ακολουθίας σε ξεχωριστές μεταβλητές στην ίδια γραμμή κώδικα.
• Αυτή η μέθοδος είναι γνωστή ως unpacking.

ΚΟΙΝΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

• Όταν διαφορετικές μεταβλητές αναφέρονται στην ίδια λίστα, μοιράζονται μια κοινή αναφορά σε αυτή.

• Κάθε αλλαγή στην κοινή αυτή τιμή μέσω μίας εκ των μεταβλητών, αλλάζει την τιμή και των υπολοίπων.

• Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τις κοινές αναφορές όταν χρησιμοποιούμε λίστες. Αν αλλάξουμε την τιμή μέσω μίας από τις μεταβλητές, η τιμή θα αλλάξει και για τις άλλες.
• Ωστόσο, μπορούμε να αποφύγουμε αυτό το πρόβλημα εάν εκχωρήσουμε την ίδια λίστα σε κάθε μία από τις μεταβλητές χωριστά.

Μακρής Ηλίας Π.Ε. Πληροφορικής